2 روش عالی برای گرفتن کودک از پوشک (و 5 نکته که باید بدانید) - وبلاگ ساعت دیواری

به گزارش وبلاگ ساعت دیواری، آموزش استفاده از توالت به کودک یکی از مهم ترین مراحل رشد در دوران نوپایی و خردسالی است که معمولا چالش های فراوانی برای والدین و بچه ها دارد. با رعایت نکاتی که در ادامه می خوانید، می توانید روند گرفتن کودک از پوشک را با موفقیت طی کنید.

نشانه های آمادگی کودک برای از پوشک گرفتن

اگر زودتر از زمان مناسب برای از پوشک گرفتن کودک اقدام کنید باعث ناامیدی شما و فرزندتان می گردد و این فرآیند را می تواند بسیار دشوارتر کند. وقتی برای این کار عجله کنید، روند آموزش کودک بیشتر طول می کشد و هم والدین و هم بچه ها را اذیت می نماید. برای اینکه زمان درست از پوشک گرفتن کودک را تشخیص دهید باید به علائمی که خود کودک نشان می دهد توجه کنید. اگر نشانه های زیر را در کودک دیدید، می توانید روند آموزش را آغاز کنید.

1. علاقه مندی کودک

بچه ها از سنی به بعد کم کم علاقه نشان می دهند که دستشویی رفتن را یاد بگیرند. مثلا:

• بیشتر اوقات پوشک آن ها خشک و تمیز است.
• در خصوص آن چه که در دستشویی انجام می گردد کنجکاوی می نمایند.
• دوست دارند لباس زیر مثل بچه های بزرگ تر بپوشند.
• شما می توانید این علاقه در کودک را با راهکارهایی مثل خواندن داستان های مرتبط، بیشتر کنید. ویدیوهای بچه هاه و کتاب هایی در خصوص آموزش دستشویی رفتن به بچه ها وجود دارد که می توانید به کودک خود نشان دهید.

زمان مناسب این کار تقریبا بین 18 ماهگی تا 3 سالگی است. در این فاصله هر زمانی که کودک نشانه های آمادگی را نشان داد، آموزش را آغاز کنید.

2. خشک ماندن پوشک

اگر پوشک فرزند شما برای مدت 2 ساعت و بیشتر در ساعت های بیداری خشک می ماند یا اینکه صبح ها با پوشک خشک از خواب بیدار می گردد نشان می دهد که ظرفیت مثانه کودک به مقدار کافی بزرگ شده و توانایی کنترل او افزایش پیدا نموده است. هر دو مهارت برای یاد گرفتن دستشویی رفتن مستقل، ضروری است.

البته دقت کنید که استفاده از پوشک هایی که قدرت جذب بسیار بالایی دارند، آنالیز خشک ماندن پوشک را سخت تر می نماید. در سن های بالاتر سعی کنید حداقل در روز از پوشک هایی که قدرت جذب بسیار بالایی دارند استفاده نکنید.

3. متوجه شدن زمان دستشویی

به جای اینکه سعی کنید از روی رفتار و واکنش های کودک بفهمید که به دستشویی احتیاج دارد و بعد به او یادآوری کنید، اجازه دهید که کودک خودش این نکته را بفهمد. کودکی که خودش قدرت تشخیص پیدا نموده باشد معمولا علائم زیر را نشان می دهد:

• برای دستشویی کردن حتی وقتی که پوشک دارد به یک اتاق دیگر می رود.
• معمولا پشت بعضی وسایل یا پرده پنهان می گردد.
• موقع دستشویی کردن در پوشک به پوشک خودش اشاره می نماید.

4. نشان دادن استقلال

زمانی که کودک اعلام می نماید که بعضی کارها را می تواند خودش انجام دهد یا اصرار دارد که خودش یاد بگیرد و انجام دهد، زمان مناسبی است تا استفاده از توالت را به او یاد بدهید. یکی از نشانه هایی که معین می نماید فرزند شما آماده مستقل شدن است این است که دوست دارد کارهای تازه را امتحان کند و بعضی کارهای بزرگترها را تقلید می نماید. داشتن خواهر یا برادر بزرگ تر معمولا باعث می گردد که بچه ها بیشتر تمایل نشان دهند که از آن ها تقلید نمایند.

5. توانایی درآوردن لباس

برای یادگیری استفاده از دستشویی کودک شما باید توانایی بیرون آوردن و پوشیدن شلوارش را داشته باشد. برای بعضی بچه ها به دست آوردن مهارت حرکتی لازم برای انجام این کار، کمی بیشتر طول می کشد. برای اینکه این روند سریع تر انجام گردد، لباس هایی برای بچه ها خریداری کنید که بیرون آوردن آن و پوشیدن آن برای آن ها راحت باشد. شلوارهایی که کمربند دارند، جوراب شلواری های تنگ، شلوارهای زیپ دار، سرهمی و… برای این موقعیت مناسب نیست.

6. توانایی دنبال کردن دستورالعمل ها

فرزند شما باید این توانایی را پیدا نموده باشد که دستورالعمل های شما را مرحله به مرحله اجرا کند. یاد گرفتن استفاده از دستشویی خودش چند مرحله دارد و بچه ها باید در سن و موقعیتی باشند که بتوانند دستورالعمل های شما را دقیقا و پشت سر هم اجرا نمایند. در واقع فقط ابراز تمایل از طرف کودک کافی نیست و باید این توانایی در کودک شما شکل گرفته باشد.

7. توانایی نشستن و حفظ تعادل

فرزند شما باید به سنی رسیده باشد که بتواند روی دو پا بنشیند و برای مدتی تعادل خود را حفظ کند. بعلاوه باید بتواند موقع نشستن و حفظ تعادل، کارهای دیگری هم با دست هایش انجام دهد. اگر فرزند شما هنوز در حفظ تعادلش مشکل دارد، اکنون زمان خوبی برای آموزش نیست.

8. توانایی برقراری رابطه

کودک شما باید به سنی رسیده باشد که بتواند با کلمات ساده به شما احتیاجهایش را بگوید. حتی ممکن است با اشاره این را نشان دهد. این توانایی بسیار مهم است و اولین قدمی است که کودک به سمت شما برمی دارد تا متوجه شوید که زمان آموزش رسیده است.

9. توانایی راه رفتن و دویدن

در ابتدا بچه ها ممکن است به علت حواس پرتی یا سرگرم شدن به بازی و… خیلی دیر متوجه شوند که به دستشویی احتیاج دارند. آن ها باید به سنی رسیده باشند که بتوانند راه بروند و بدوند و در صورتی که دیر شده، خودشان را به موقع به دستشویی برسانند.

از پوشک گرفتن کودک چقدر طول می کشد؟

بسیاری از والدین این سوال را زیاد می پرسند که از پوشک گرفتن کودک چقدر طول می کشد. از پوشک گرفتن کودک برای هر کودکی متفاوتی است. بعضی از بچه ها دختر در چند روز یاد می گیرند که خودشان به دستشویی بروند و دیگر از پوشک استفاده ننمایند اما برای بعضی بچه ها این مدت تا چند ماه و حتی یک سال هم طول می کشد تا به طور کامل از پوشک بی احتیاج شوند.

البته دقت کنید که در این فرایند بچه ها ممکن است اشتباهات متعددی را تکرار نمایند که ناشی از فراموش کردن، حواس پرتی با بازی، تغییرات خلقی و… باشد. یعنی کودک به نظر می رسد که یاد گرفته ولی زیاد اشتباه می نماید. اتفاقاتی که در زندگی کودک می افتد از یک سرماخوردگی ساده و جراحت گرفته تا تغییر خانه، تولد خواهر و برادر یا حتی انتقال به یک تخت بزرگ تر می تواند باعث گردد که کودک عادت تازهش را فراموش کند.

دختران معمولا زودتر از پسرها یاد می گیرند که چطور تنهایی به توالت بروند و زودتر از پوشک بی احتیاج می شوند اما این مورد برای همه صدق نمی نماید. اما در مجموع معمولا دو تا سه ماه زودتر از پسرها می توانید دختران را از پوشک بگیرید.

نکته دیگری که باید بدانید این است که بچه ها معمولا ادرار کردن در دستشویی را زودتر از مدفوع یاد می گیرند. پس تعجبی ندارد که اگر فرزند شما برای ادرار احتیاجی به پوشک نداشته باشد ولی برای مدفوع برای مدت بیشتری احتیاج به استفاده از پوشک باشد. این مورد معمولا یکی از بزرگترین چالش های والدین در آموزش دستشویی رفتن به کودک است.

عوارض زود از پوشک گرفتن کودک

عجله برای از پوشک گرفتن کودک می تواند مشکلاتی ایجاد کند. از جمله ناامیدی در کودک و والدین که باعث می گردد این فرایند یادگیری برای همه اعضای خانواده، دردسرآفرین و خسته نماینده گردد. علاوه بر این، ناتوانی کودک که در نهایت به عصبانیت والدین منجر می گردد، می تواند استرس کودک را افزایش دهد.

از پوشک گرفتن کودک در سه سالگی

آموزش دادن به کودک برای استفاده از توالت و گرفتن کودک از پوشک یکی از مهم ترین مراحل رشد کودک است که معمولا با چالش های زیادی همراه است. بیشتر بچه ها این روند و یادگیری این مهارت را بین 18 ماهگی تا دوسالگی طی می نمایند اما ممکن است که تا 3 سالگی هم طول بکشد که بستگی به مقدار رشد توانایی های کودک دارد. بعضی والدین آموزش را حتی زودتر از این بازه آغاز می نمایند.

برای از پوشک گرفتن کودک در سه سالگی تقریبا دیر است و باید کودک تا سه سالگی این مهارت را یاد گرفته باشد. البته بچه ها با هم تفاوت دارند و ممکن است زمان یادگیری برای هر کودک متفاوت باشد. ولی آغاز یادگیری باید قبل از سه سالگی باشد.

زمان از پوشک گرفتن کودک پسر

کنترل کامل روی مثانه، عضلات کف لگن و اسفنکتراز دو سالگی ایجاد می گردد. این ها توانایی هایی است که معمولا در دختران زودتر اتفاق می افتد و در پسران کمی بیشتر. اما در مجموع سن از پوشک گرفتن کودک برای پسران و دختران شبیه هم هست ولی از کودکی به کودک دیگر فرق دارد.

از پوشک گرفتن کودک در شب

برای آموزش کودک ابتدا باید کوشش کنید که برای ساعات روز، از دستشویی استفاده کند. از پوشک گرفتن کودک در شب باید بعد از مشاهده توانایی کودک برای استفاده از دستشویی در روز باشد. در روز کودک بیدار است و زود می تواند خودش را به دستشویی برساند اما در شب برای ساعت های طولانی خواب است. پس ابتدا سعی کنید پوشک روز را حذف کنید و در مرحله بعد سراغ پوشک شب بروید. در روزهای اول ممکن است شب ادراری هم برای کودک اتفاق بیافتد که طبیعی است. در خصوص شب ادراری کودک در مطلب زیر

روش های گرفتن کودک از پوشک

برای آموزش دستشویی رفتن به کودک و توقف استفاده از پوشک، روش های مختلفی وجود دارد. در ادامه دو روش اصلی آن را معرفی می کنیم.

1. رویکرد کودک محور

این روش در سال 1962 به وسیله یک پزشک اطفال به نام T.Berry Brazelton مطرح شد. تمرکز این روش بر انتظار برای این است که خود کودک نشانه های آمادگی را نشان دهد و بعد به کودک، مراحل را آموزش دهیم که طی چند هفته یا چند ماه یاد بگیرد.

در این فرایند باید از راهکارهای انگیزشی مثل تشویق کردن و جایزه دادن هم استفاده کرد. ابتدا باید کوشش کنید که کودک را در ساعات روز، بدون پوشک رها کنید و از او بخواهید که هر زمان احتیاجی به دستشویی داشت اعلام کند. بعدا از اینکه کودک کنترل کافی در روز را به دست آورد، برای حذف پوشک در شب هم اقدام کنید.

در این روش ابتدا باید کودک را با محیط سرویس بهداشتی آشنا کنید و شرح دهید که بزرگ ترها برای دستشویی رفتن چه کارهایی انجام می دهند. در مرحله بعد کودک باید با لباس روی صندلی های مخصوص کودک که برای توالت فرنگی است یا سنگ توالت بنشیند و نشستن روی آن را یاد بگیرد. بعد از یکی دو هفته، کودک را بدون لباس و بدون پوشک روی توالت یا صندلی مخصوص کودک بنشانید. لازم نیست که کودک حتما از آن استفاده کند بلکه فقط همین که بدون لباس روی آن بنشیند کافی است.

در مرحله بعد ضروری است به کودک نشان دهید که مدفوع در نهایت کجا می رود. می توانید همراه با کودک، یکی از پوشک های او را داخل دستشویی خالی کنید و بشویید تا کودک بداند که جای مدفوع و ادرار کجاست و دستشویی چطور کار می نماید.

بعد از اینکه کودک مراحل دستشویی رفتن را یاد گرفت، آن ها را یکی دو بار در روز تشویق کنید که دستشویی رفتن را امتحان نمایند. با این روش آن ها برای انجام این کار اعتماد به نفس پیدا می نمایند و شما می توانید در طول روز یک بازه زمانی را بازه زمانی بدون پوشک در نظر بگیرید و در این زمان، دائما از کودک بپرسید که آیا دستشویی دارد یا نه. تا جایی که در نهایت خود کودک در این بازه های زمانی بدون اینکه بپرسید، هر زمانی که به دستشویی احتیاج داشت به شما بگوید یا خودش به دستشویی برود.

2. روش سه روزه

این روش بر آموزش ادرار کردن در توالت به وسیله تکرار در مدت زمان کوتاه، تمرکز دارد. والدین یا پرستاران از تمجید، عدم تایید کلامی و اقدامات اصلاحی مکرر استفاده می نمایند. علاوه بر این معمولا در این مدت کودک را به خوردن مایعات بیشتر تشویق می نمایند. برای این روش کودک باید علائم آمادگی برای دستشویی رفتن را نشان داده باشد که حدود 20 ماهگی است.

برای این روش می توانید از کاسه های توالت کوچک که مخصوص کودک است بهره ببرید. این کار را با یاری یک عروسک انجام دهید و دستشویی رفتن را با یاری عروسک به کودک یاد بدهید. سپس پوشک عروسک را جدا کنید و آن را بدون پوشک روی کاسه توالت بنشانید و بعد از اینکه دستشویی کرد، او را تشویق کنید.

برای این کار باید روزی حداقل 6 ساعت وقت بگذارید. کودک وقتی فرایند را روی عروسکش یاد بگیرد معمولا تمایل پیدا می نماید که آن را تکرار کند.

وقتی که کودک با پیروزیت توانست در کاسه توالت ادرار کند، حتما باید او را تشویق کنید و به کودک جایزه بدهید. در صورتی که کودک اشتباه کند، تذکر و توبیخ کلامی کافی است.

در این روش معمولا در سه روز یا یکی دو روز بیشتر، کودک یاد می گیرد و کوشش می نماید که بتواند مستقل از دستشویی استفاده کند.

نکات مهم از پوشک گرفتن کودک

آموزش دستشویی رفتن به کودک و از پوشک گرفتن کودک معمولا در شرایطی که با تشویق و جایزه همراه باشد، پیروز تر است. اما توجه کنید که اشتباه کردن در روزهای اول، برای هر کودکی اتفاق می افتد. این اشتباهات که ممکن است ناشی از حواس پرتی کودک باشد، طبیعی است و به این معنی نیست که کودکتان دستشویی رفتن را از یاد برده است.

برای اینکه در این فرایند و مرحله مهم زندگی کودک پیروز تر باشید به این نکات توجه کنید:

1. آشنایی و نرمال سازی محیط دستشویی

والدین باید کودک را با محیط دستشویی آشنا نمایند. حتی قبل از آغاز آموزش، بد نیست که تعویض پوشک نوزاد را در دستشویی انجام دهید تا کودک کم کم در ناخودآگاهش ثبت گردد که دستشویی برای چه کاری است. از زمانی که کودک بتواند راه برود، می توانید تعویض پوشکش را در دستشویی انجام دهید. مرحله بعد آشناسازی این است که اجازه دهید کودک با پوشک و لباس، روی کاسه توالت بنشیند.

2. آموزش با تفریح

بچه ها هر چیزی را با تفریح و بازی، بهتر یاد می گیرند. وقتی با تفریح و روی خوش سعی کنید که به کودک آموزش دهید، فرزند شما ترس و استرسی بابت این کار نخواهد داشت. اگر فکر می کنید که آمادگی روحی برای این کار را ندارید و صبرتان خیلی زود تمام می گردد، از یک نفر دیگر یاری بخواهید یا اینکه آموزش را به زمان بهتری موکول کنید.

3. ایجاد اطمینان

زمانی که کودک شما یاد می گیرد چند ساعتی بدون پوشک باشد، دیگر دوباره به سراغ پوشک نروید. به کودک نشان دهید که به او اطمینان دارید و می دانید که او این کار را به درستی یاد گرفته است. حتی وقتی که اشتباهی پیش می آید و کودک خارج از محیط توالت، دستشویی می نماید نباید اعتماد خود را از دست بدهید و این حس بی اعتمادی را به کودک منتقل نکنید.

اگر دائما این کار را انجام دهید، یعنی چند روزی از پوشک بهره ببرید و چند روزی کودک را بدون پوشک رها کنید، کودک هرگز به خودش اطمینان پیدا نمی نماید و هنوز احساس وابستگی می نماید. بد نیست که هم زمان استفاده از پوشک در شب را هم متوقف کنید ولی ابتدا شرایط را در نظر بگیرید. اگر کودک شما هنوز آمادگی کافی را ندارد، فعلا از همان روز آغاز کنید و بعد از مدتی، شب ها هم استفاده از پوشک را متوقف کنید.

4. رعایت ثبات و تداوم

یکی از بزرگترین چالش های خانواده ها در روند گرفتن کودک از پوشک این است که در آموزش های آن ها تداوم و ثبات وجود ندارد. اگر کودک شما غیر از خانه در محیط های دیگری هم رفت و آمد دارد مثلا به مهدکودک می رود یا به خانه پدربزرگ و مادربزرگش می رود، در این صورت ممکن است روند کار با اختلال روبرو گردد به خصوص اگر تمام افراد درگیر، یک رویکرد و روش یکسان نداشته باشند.

برای اینکه کودک را از پوشک بگیرید بهتر است که اگر امکان دارد، کودک شما تا مدتی فقط زیر نظر خودتان باشد یا اگر او را پیش کسی می گذارید، در خصوص روش کار خود به توافق برسید. تغییر روش ها باعث سردرگمی کودک می گردد.

5. یاری گرفتن از دیگران

یاد گرفتن این مهارت برای بچه ها یک شبه اتفاق نمی افتد. باید زمان بگذارید و صبر داشته باشید. این فرایند برای بچه های مختلف فرق می نماید و ممکن است در چند روز یا چند ماه انجام گردد. اما اگر حس می کنید این فرایند بیشتر از حالت عادی طول کشیده، هیچ اشکالی ندارد اگر از کسی یاری بگیرید. اگر مدت زیادی گذشته و نتیجه نگرفته اید به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. در بعضی مراکز مراقبت اطفال هم مشاورانی وجود دارند که متخصص از پوشک گرفتن نوزاد هستند و می توانند راهکارهایی را به شما یاد بدهند.

این یک رفتار یادگرفتنی است. برای بعضی از بچه ها خیلی زود و برای بعضی دیگر خیلی دیگر شکل می گیرد. حتی اگر نمی دانید که چطور آغاز کنید می توانید از پزشک و مشاور کودک یاری بگیرید.

نکته های زیر را هم در روند آموزش کودک همواره در نظر داشته باشید:

• همواره نگرش مثبت داشته باشید و با صبر و حوصله آموزش را پی بگیرید.
• فقط پیروزیت های کودک را در نظر نگیرید. او را حتی برای کوشش هایش تشویق کنید.
• برای پیشرفت سریع، بچه ها را تحت فشار قرار ندهید.
• هر بار که بچه ها اشتباهی می نمایند و دستشویی رفتن را فراموش می نمایند، عصبانیت خود را کنترل کنید.
• از قلم نیاندازید که واکنش های شما در این شرایط، روی روند یادگیری کودک تاثیر بسیار زیادی دارد.
• کاری کنید که این فرایند برای کودک با آرامش طی گردد و کودک حتی از آن لذت ببرد.

منابع: Verywellfamily, Verywellfamily