محدودیت های یونسکو، مانع پذیرش پرونده ثبت راه آهن ایران - وبلاگ ساعت دیواری

به گزارش وبلاگ ساعت دیواری، کم کاری نمایندگان کشورمان در یونسکو و سخت گیری ها یونسکو در تائید پرونده ها باعث شد ثبت راه آهن ایران تا سال 2020 منتفی گردد.

محدودیت های یونسکو باعث شده تا فرایند ثبت جهانی میراث فرهنگی هر سال سخت تر گردد و اگر این محدودیت ها نبود، پفراینده راه آهن را هم می پذیرفتند.

چند روز پیش علیرضا رحیمی، عضو مجمع نمایندگان استان تهران گفته بود:

متأسفانه در ثبت تاریخی خطوط ریلی راه آهن در سازمان یونسکو، وزارت راه و شهرسازی و وزارت علوم کوتاهی کردند و ثبت این اثر تاریخی به دلیل قصور در ارائه مدارک تا سال 2020 منتفی شد.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی در تبادل نظریی با سایت خانه ملت، با بیان اینکه قدمت خط آهن ایران که قطار ری از آن عبور می نماید بیش از 100 سال است، اضافه نمود:

به همین خاطر ثبت قدیمی ترین و طویل ترین خطوط ریلی به نام ایران از یونسکو درخواست شد که یونسکو برای تحویل مدارک مستند زمانی را معین می نماید، ولی نماینده ایران در یونسکو در زمان مشخص شده مدارک مورد احتیاج را به یونسکو تحویل نداد و به همین خاطر ثبت تاریخی راه آهن ایران در یونسکو تا سال 2020 به تعویق افتاد. نقص مدارک از سوی یونسکو به وزارت علوم، تحقیقات فناوری که نماینده ایران در یونسکو از سوی این وزارتخانه مشخص می گردد، اعلام شد ولی نماینده ایران در یونسکو دراین باره تحرکی از خود نشان نداد. از سوی دیگر وزارت راه و شهرسازی اسناد تاریخی دراین باره را در اختیار نماینده یونسکو قرار نداده است و این قصور از هر دو وزارتخانه اجرا شده است.

رحیمی به همراه 32 نماینده دیگر به وزیر راه و شهرسازی درباره دلیل عدم تکمیل پفراینده ثبت تاریخی راه آهن ایران در یونسکو به رغم اعلام نواقص از سوی کمیته فرهنگی یونسکو به سفیر ایران در آن سازمان تذکری در صحن علنی مجلس داده است.

ماجرای ثبت جهانی پفراینده راه آهن این طور است که این پفراینده به دلیل نقص پفراینده از سوی یونسکو برگشت خورد و به جای اینکه در سال 2019 در لیست میراث جهانی قرار گیرد قرار است در صورت آنالیز کارشناسان یونسکو و موافقت آن ها در سال 2020 جهانی گردد. به این ترتیب سهمیه ایران در ثبت یک پفراینده تاریخی در سال 2019 از دست رفته است.

اما در کنار پفراینده راه آهن، سازمان میراث فرهنگی پفراینده های دیگری را نیز در لیست میراث موقت یونسکو ارائه نموده است، مانند دانشگاه تهران که گمان می رود با ارائه آن ها این پفراینده ها نیز به دلیل نداشتن شاخص مهم، هنگام آنالیز پفراینده به مشکل برخورد نموده و ثبت جهانی نشوند.

با وجود اینکه ایران سهمیه خود را برای ثبت یک اثر تاریخی در لیست میراث فرهنگی یونسکو در سال 2019 از دست داد و تنها می تواند یک اثر طبیعی ارائه کند اما محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی کشور تقصیر چنین اتفاقی را به گردن محدودیت های یونسکو می اندازد و می گوید:

به تازگی یونسکو قانون های جدیدی گذاشته و برای کشورهایی که سه تا چند پفراینده داده اند یا پفراینده ندارد اولویت هایی را معین نموده است یا اینکه اعلام شده بیش از 45 اثر را در جلسات یونسکو نمی پذیرند یا اینکه پفراینده های ترکیبی یا طبیعی را در اولویت آنالیز قرار می دهند یونسکو این محدودیت ها را به خاطر نداشتن بودجه و نیروی انسانی کافی ایجاد نموده است بنابراین هر پفراینده ای را نمی پذیرد.

پفراینده های دیگر هم مشکل داشتند

طالبیان اعلام کرد:

چرا فکر می کنید هرآنچه که به یونسکو می فرستیم باید ثبت گردد؟ ما پفراینده جنگل های ارسباران را هم فرستاده ایم اما کارشناسان یونسکو در بخش کشاورزی به آن اشکال اساسی گرفته اند. هیچ پفراینده ای نبوده که اشکالی نداشته باشد. بعضی از پفراینده ها را اصلاً ارجاع داده بودند و گفته بودند که اشکال اساسی دارد ولی ما دوباره آن ها را برگرداندیم.

طالبیان بازهم درباره اینکه یونسکو در آخرین لحظات نقشه راه آهن را به صورت پرینت شده خواسته شرح می دهد و می گوید:

کار را راه آهن اتریش خراب کرد از آن ها پرینت خواستند و ما هم باید می دادیم اما با این تفاوت که راه آهن اتریش صد کیلومتر است و راه آهن ایران 1400 کیلومتر.

معاون میراث فرهنگی کشور در ادامه می گوید:

کارشناسان یونسکو از اینکه هرسال ما یک پفراینده میراثی داریم تعجب می نمایند گاهی یک پفراینده 5 سال می رود و می آید. جابه جایی پفراینده ها از یک کمیته به کمیته دیگر برای ما اهمیت دارد نه برای آن ها. هیچ سالی نبوده که از پفراینده ها ایراد نگیرند پفراینده قنات های ایران دیفر بود ارسباران هم همین طور به پفراینده محور ساسانی هم ایراد گرفتند اگر یونسکو محدودیت هایی برای پذیرش پفراینده ها نمی گذاشت با پاسخ هایی که درباره راه آهن دادیم پفراینده آن را می پذیرفتند. کسی تا آخرین لحظه نمی داند که پفراینده ها ثبت می شوند یا نه.

او درباره اینکه چرا باید در لیست میراث موقت، دانشگاه تهران نیز قرار بگیرد در صورتی که این پفراینده ممکن است در مقابل پفراینده کشورهای دیگر شانس کمتری برای جهانی شدن داشته باشد شرح می دهد:

باید نگاه افراد به میراث فرهنگی تغییر کند میراث فرهنگی تنها بناهای تاریخی و قدیمی نیست تا چند سال پیش برای کسی میراث ناملموس شناخته و مهم نبود اما اکنون مهم شده است. میراث شفاهی و حافظه بشری نیز به همین ترتیب است. میراث مدرن و صنعتی نیز جزو میراثی است که باید مورد توجه قرار گیرد. ما حدود 30 پفراینده در لیست میراث موقت یونسکو داشتیم که 20 پفراینده دیگر نیز به آن اضافه کردیم و در میان آن ها میراث معاصر و میراث مدرن و صنعتی نیز گنجانده شده است. ما باید در لیست میراث موقت یونسکو از همه سطوح و تنوع پفراینده میراثی داشته باشیم.

حفظ میراث راه آهن پس از تشکیل پفراینده آن

وی شرح می دهد:

باید لیست موقت یونسکو جامع باشد از طرفی این لیست برای خودمان هم سندی است که این پفراینده ها را کامل و آماده کنیم منتها شرایط برای ثبت جهانی پفراینده های میراثی هرسال سخت تر می گردد؛ اما پفراینده های زنجیره ای و بزرگ ما خوب است و شانس زیادی خواهند داشت پفراینده راه آهن هم 1400 کیلومتر را در بر می گیرد و استان ها را به هم متصل می نماید، این پفراینده کمی برای یک کشور نیست. تمام ایستگاه ها و ... را می توان به عنوان مقصد جهانی معرفی کرد. از زمانی که پفراینده راه آهن مطرح شد بسیاری از ساختمان های قدیمی راه آهن حفظ شد در حالی که قصد تخریب آن ها را داشتند حتی قرار است این ساختمان ها مرکز اقامتی گردد یا موزه راه آهن ایجاد نمایند.

طالبیان معتقد است که باید جلسه ای درباره پفراینده راه آهن با مسئولان راه آهن ایران گذاشت و درباره اهمیت پفراینده راه آهن تبادل نظر کرد. چون بسیاری از افراد بر این تصور هستند که استارت راه آهن را ایرانی ها نزدند بلکه دانمارکی ها آن را ساختند؛ اما طالبیان می گوید که باید پای حرف مهندسان قدیمی راه آهن نشست و شنید که چگونه درباره ساخت تونل هایی مانند گدوک حرف می زنند اتفاقاً قرارداد راه آهن استعماری نیست و ایده آن برای دوره قاجار بوده است. بعضی از کشورها مانند انگلیس و روسیه محکم ایستاده بودند که ایران به این صنعت استراتژیک دست پیدا نکند.

طالبیان به کشور میزبان در اجلاس های یونسکو نیز اشاره می نماید و می گوید که مهم است که اجلاس یونسکو کجا برگزار می گردد گاهی این اجلاس در کشوری برگزار می گردد که ارتباطات سیاسی خوبی با ما دارد یا اینکه این ارتباط خوب نیست این اتفاق هم در فرایند ثبت پفراینده های ما تأثیر می گذارد. ما هیچ وقت سراغ جریان های سیاسی نرفتیم در چانه زنی هایمان به سراغ کارشناسان رفته و سعی کردیم آن ها را مجاب و قانع کنیم. بعضی از کارشناسان هم می گفتند که باید از کشورشان اجازه بگیرند و بعداً به ما رأی دهند از سوی دیگر این بار جلسه یونسکو در بحرین برگزار می گردد یعنی رئیس جلسه بحرین است و این در پفراینده های ما بی تأثیر نخواهند بود.