از اینستکس تا مکانیسم ماشه؛ بازی فرانسوی ها در زمین ترامپ - وبلاگ ساعت دیواری

به گزارش وبلاگ ساعت دیواری، استراتژی مهار ایران قدرتمند همچنان از سوی ایالات متحده آمریکا و فرانسه به صورت هماهنگ و همگام دنبال می گردد.

به گزارش وبلاگ ساعت دیواری، ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه طی روزهای اخیر به سیاستمداری فعال تبدیل شده و به صورت همزمان تهدید می نماید، وعده می دهد و در نهایت درخواست می نماید که ایران به تعهدات خود در برجام، به صورت کامل پایبند بماند.

ماجرا از آنجا شروع شد که لودریان، در سخنرانی اخیر خود در مجلس کشورش با اشاره به اقدام ایران در کاهش تعهدات خود در برجام که هر دو ماه یک بار اعلام می شود، گفت: پاریس در حال آنالیز اعلام مکانیسم حل اختلاف در این توافق موسوم به مکانیسم ماشه است.

رمزگشایی از اظهارات لودریان چندان سخت نیست. پس از ناکامی فرانسوی ها در اعمال فشار بر کشورمان جهت توافق مستقیم با آمریکا، از ماه سپتامبر (پس از انتها مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک) تا کنون، شاهد ارسال پیغام ها و سیگنال های مخفیانه و آشکاری هستیم که موضوع آن، خروج اروپا از برجام با استناد به مکانیسم ماشه است.

مکانیسم ماشه در واقع همان ساز و کار حل اختلافات در برجام است که در بندهای 36 و 37 توافق هسته ای گنجانده شده است. فعال سازی این بند، می تواند منجر به بازگشت اتوماتیک تحریم های چندجانبه شورای امنیت علیه کشورمان شود.

فراتر از آن، مکانیسم ماشه در بندهای 11 و 12 قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس، اگر یکی از اعضای دائم شورای امنیت مخالف ادامه تعلیق تحریم ها (و اساسا مخالف برجام) باشد، می تواند با استفاده از حق وتوی خود، تحریم ها را علیه ایران باز گرداند.

در بند 11 قطعنامه 2231 آمده است: اگر یکی از دولت های طرف برجام در مورد هر مسئله ای که مصداق عدم پایبندی اساسی به برجام است، اعلامیه ای صادر کند، ادامه اجرای بند 7 یعنی ادامه اجرای لغو قطعنامه های لغو شده، باید ظرف 30 روز مجددا در شورای امنیت به رای گذاشته شود.

در ادامه و در بند 12 نیز تصریح شده است: اگر ظرف 30 روز از اعلام رسمی دولت مزبور در مورد نقض اساسی برجام، شورای امنیت نتواند به تصویب یک قطعنامه جدید مبنی بر ادامه لغو قطعنامه های قبلی برسد، آن گاه از روز سی و یکم تمام قطعنامه های قبلی مجددا جاری شده و اجرای آنها همان طور که قبل از صدور قطعنامه 2231 ساری و جاری بود، از سر گرفته می شود.

ماجرا به این نقطه ختم نمی شود. لودریان در تازه ترین مواضع خود از پیوستن شش کشور اروپایی سوئد، نروژ، فنلاند، هلند، بلژیک و دانمارک به ساز و کار مبهم، قطره چکانی و غیرکاربردی اینستکس استقبال نموده و آن را نشانه پایبندی اتحادیه اروپا نسبت به تعهدات خود در برجام قلمداد نموده است.

جمع بندی دو موضع گیری اخیر لودریان، بیانگر رویکرد واقعی فرانسه در قبال ایران و برجام است. در این خصوص نکاتی وجود دارد که نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت:

نخست این که کاخ سفید و کاخ الیزه، در حال تکمیل پازل راهبردی مشترکی در قبال ایران هستند. فرانسوی ها با طرح تهدیداستفاده از مکانیسم ماشه، در حال بالفعل سازی یک تهدید بالقوه در برجام هستند. با این حال هزینه این اقدام، از بین رفتن تمامی مجاری گفت و گوی ایران و اروپا ، اضمحلال توافق هسته ای، از بین رفتن اعتبار اروپا در حوزه معاهدات بین المللی و از همه مهم تر، تحمیل هزینه های تبعی بر اروپاست.

پس از آن که ترامپ از توافق هسته ای با ایران خارج شد بعضی تصور کردند که ارتباط اروپا با آمریکا در قبال ایران و در تقابل با کشورمان خدشه دار می شود. این پیش فرض نادرست مولد محاسبات نادرستی در سیاست خارجی کشورمان بود.

ترامپ از برجام خارج شد اما مناسبات و ارتباطات پشت پرده آمریکا و فرانسه علیه ایران باقی ماند. فرانسه به نمایندگی از تروئیکای اروپایی طی یک سال و نیم اخیر (از زمان خروج رسمی آمریکا از برجام) مذاکرات مستمری را با آمریکا داشته به صورت خاص لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه با مایک پامپئو در این خصوص، در ارتباط هستند تا بتوانند سیاست های مشترکی علیه ایران به اجرا درآورند.

نکته دوم اینکه استراتژی مهار ایران قدرتمند همچنان از سوی ایالات متحده و فرانسه به صورت هماهنگ و همگام دنبال می شود. هدف کاخ الیزه، درست به مانند کاخ سفید، تحمیل توافقی جدید به ایران است. فرانسوی ها در حال حاضر نیز دقیقا به مانند سال 2017 میلادی (قبل از خروج ترامپ از برجام)، از این توافق جدید به مثابه توافق تکمیلی برجام یا توافق ثانویه یا الحاقیه ای بر توافق هسته ای یاد می نمایند.

هدف معین فرانسوی ها از این توافق، یکی دائمی کردن محدودیت های هسته ای ایران پس از سال 2025 و دیگری، مهار همه جانبه منطقه ای ایران است به گونه ای که بتوانند در ذیل مذاکرات منطقه ای، موضوع توان موشکی ایران را نیز مطرح و در مورد تحدید آن اقداماتی را صورت دهند.

نکته سوم، به مهارت دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان در مواجهه با بازی خطرناک فرانسوی ها باز می شود. طرح هدفمند تهدیدات اخیر از سوی مقامات فرانسوی، در آستانه برگزاری مذاکرات ایران و اعضای باقیمانده در برجام (ایران و اعضای 1+4) که قرار است 15 آذرماه در وین برگزار شود، قطعا باید منجر به اتخاذ گارد بسته دیپلمات های کشورمان در برابر تروییکای اروپایی شود.

بر همین اساس، ضروری است هر اقدام، پیشنهاد، یا تهدیدی که منجر به تغییر توافق هسته ای شود، به عنوان یک خط قرمز پُررنگ از سوی دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان مورد شناسایی قرار گیرد. در این میان، اهمیتی ندارد که تروییکای اروپایی و خصوصا دولت فرانسه برای تغییر توافق هسته ای و تامین خواسته های دولت ترامپ به کدام رویکرد ظاهری و شکلی متوسل شوند. در این خصوص ضروری است بُعد ماهوی موضوع مورد توجه دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی ما قرار گیرد. همچنین ضروری است بازی پنهان فرانسوی ها در زمین دولت ترامپ، حالتی آشکار پیدا نموده و از سوی دستگاه دیپلماسی کشورمان، برای افکار عمومی ایران و جهان تشریح شود. در این صورت، قدرت مانور چندانی برای پاریس و واشنگتن در راستا تحقق استراتژی مهار ایران قدرتمند باقی نخواهد ماند.