ویترین های کتاب هنوز زنده اند، راسته کتاب در یک عصر پاییزی - وبلاگ ساعت دیواری

به گزارش وبلاگ ساعت دیواری، خبرنگاران: خیابان انقلاب تهران، هنوز اصلی ترین راسته کتاب در مرکز به شمار می آید و با سراغ گرفتن از کتاب فروشی های این راسته، می گردد حال و اوضاع صنعت نشر را نیز تا حدودی سنجید. از چهاراه ولیعیر به سمت میدان انقلاب به وارسی کتابفروشی های و تنوع ویترین های کتاب توجه می کنم؛ ویترین های عریض که سهم بیشتری از منظر شهری را در اختیار دارند و ویترین های کوچک تر، که انگار از 30-40 سال پیش تا امروز، هیچ تفاوتی نداشته اند. کارکرد امروزی این ویترین ها چیست؟ استراتژی های مختلف در چیدمان ویترین یا همان سبک و سیاق ویترین زدن چه نسبتی با نگاه و سلیقه عابران راسته کتاب دارد؟ عابران بعضا عجولِ پیاده روهای پاییزی.ساده، کوچک و در حد بضاعت

کتابفروشی صدرا، ویترین ساده ای دارد و تخصصاً به عرضه و نمایش کتاب های شهید مطهری اختصاص یافته است. اینکه سالیان سال است همه از کارکرد ویژه این ویترین خبر دارند، جای خود دارد اما این ویترین، چقدر می تواند نظر مخاطبان غیرتخصصی را به خود جلب کند؟ سبحان عباسپور مدیر فروش انتشارات صدرا، در گپ و گفت کوتاهمان، از علاقه اش به ویترین های مجذوب نماینده و مدرن گفت و این که علاقه دارد ویترین کتاب فروشی، نو و مجذوب نماینده باشد اما شرایط مالی این اجازه را به او نداده است.

وی در این باره گفت: تنوع طلبی در ذات انسان هاست و آدم ها تغییر را دوست دارند. من هم دوست دارم ویترینی مجذوب نماینده و مدرن با طراحی زیبا و امروزی داشته باشم اما امکان مالی آن برایمان فراهم نیست.حتی دوست دارم داخل کتاب فروشی هم تغییراتی بدهم اما نمی گردد.

عباس پور، با اشاره به کسادی بازار، ادامه داد: کتاب های استاد مطهری بیشتر از 130 عنوان را شامل می شوند. یک زمانی تیراژ آن ها بین10 تا 50 هزار نسخه بود اما اکنون این شمارگان به 500 تا 700 نسخه رسیده است.

این کتاب فروش درباره پیشینه ویترین صدرا گفت: در تمام 10 سالی که این کتاب فروشی افتتاح شده، فقط سه بار ویترین کتاب فروشی را عوض نموده ام. او معتقد است ویترین یک مغازه نشان دهنده اندازه فعالیت انتشارات است و باید شیک باش.د: باید نورپردازی خوبی داشته باشد و کتاب ها در نور کم دیده شوند. این مساله در پاییز و زمستان بیشتر خودش را نشان می دهد. بماند که به گفته او، شاخ و برگ زیاد درختان در بهار و تابستان، مانع از دیده شدن ویترین کتاب فروشی صدرا می گردد.

ویترین باید همه سلیقه ها را پوشش دهد

به ترجستان رسیدم؛ فروشگاهی بزرگ با ویترین های کشیده که فقط کتاب ها را به نمایش نگذاشته اند و اقلام دیگر نیز در آن سهم برده اند؛ از خمیر بازی و اسباب بازی تا لوازم التحریر و مصنوعاتِ صنایع دستی.

حمید عباس زاده، مدیر داخلی کتابفروشی ترنج درباره معیارهای امروزی یک ویترین کتاب، گفت: ویترین یک کتاب فروشی حتما باید همه سلیقه ها را پوشش دهد و حتما کتاب های چاپ نو در آن وجود داشته باشد. البته باید تناسب المان های مرتبط با کتاب و کتاب را حفظ کرد.

وی ادامه داد: ویترین باید نماینده یک کتاب فروشی باشد, باید نشان دهد این کتاب فروشی چه کتاب هایی دارد. چون مردم همواره دنبال آثار تازه و چاپ نوند و نوع چیدمان کتاب ها، ضمن مجذوب نمایندهیت، باید مخاطبان را از عناوین تازه باخبر کند.

ویترین به روز و انتظار کتاب بازها

در ادامه میسر سراغ سلمان مفید، مدیر داخلی کتاب فروشی و انتشارات مولی رفتم. او از تغییر روزانه و لحظه به لحظه ویترین کتاب فروشی مولی اطلاع داد و تاکید نمود: من همان لحظه که کتاب نو برای کتاب فروشی می آید، آن را وارد ویترین می کنم. این کار دو علت دارد. اول این که بعضی مخاطبان دائم ویترین کتاب ها را رصد می نمایند و انتظار دارند هر وقت کتاب تازه می آید، آن را در ویترین ببینند. علت دوم این است که کتاب باز ها اگر ببینند ویترین کتاب فروشی به روز است، مشتری دائم آن کتابفروشی می شوند.

او تاکید دارد: ویترین هایی که دائم عوض می شوند، برای مشتری تازگی دارند و اگر یک نفر طی چند روز ببیند ویترین و کتاب های یک کتاب فروشی تغییر ننموده، با خودش می گوید این کتاب فروشی به روز نیست و دیگر آن ویترین را پیگیری نمی نماید.

مفید درباره ویترین هایی که از المان های مرتبط با کتاب استفاده می نمایند، گفت: ویترین های مدرن فقط از کارکرد و المان های زیبایی شناسی مرتبط با کتاب استفاده می نمایند. این ویترین ها تمام سرمایه شان را بر روی یک کتاب می گذارند؛ مثلا وقتی می خواهند کتاب پیرمرد و دریا اثر ارنست همینگوی را معرفی نمایند، یک پارو و قایق می گذارند تا حال و هوای داستان کتاب را نشان دهند. شاید این آرایش ویترین، برای یک مدت کوتاه مخاطب را جذب کند؛ اما نباید طولانی مدت روی این جور ویترین ها مانور داد. مثلا برای کتاب های تازه چاپ شده می توان به مدت کوتاه از این المان ها در کنار کتاب در ویترین، استفاده کرد؛ اما از نظر من یک ویترین باید هرروز تغییر کند و کتاب های نو جایگزین آثار قدیمی شوند.

درباره تفاوت موضوع ها، ژانرها و حال و هوای کتاب های ویترین شده در کنار یکدیگر پرسیدم و با لبخند از زندگی مسالمت آمیز این کتاب ها در کنار هم سخن گفت و این که وجود این کتاب ها در کنار هم تعارضی ایجاد نمی نماید: یک زمانی برای کتاب های زرد هم این مطلب را می گفتند. نباید گفت آن هایی که کتاب لوکس و نفیس می فروشند، سطحی نگرند و کسانی که کتاب کاربردی می فروشند، دانشمند بازی در می آورند. مثلا ویترین ما کتاب های نفیس دارد و پایین آن هم کتاب کانت واقع شده است. این کتاب ها در کنار هم تعارضی ایجاد نمی نمایند.

ویترین کتاب؛ نماد، کتاب، سلیقه

ویترین ها، هرکدام داستانی دارند و برخاسته از نگاه و تفکر مدیران کتاب فروشی ها چیده می شوند. یکی ترجیح می دهد کتاب ها در ویترین حرف اول و آخر را بزنند و دیگری به جای کتاب، بیشتر از نماد استفاده می نماید. مثلا کتاب فروشی انتشارات بعثت، عکس بزرگ کالسکه با کالسکه چی و سه سرنشین را پشت شیشه ویترینش، قاب گرفته؛ ویترین سراسر قرمز به صورت ایستاده عکسی از یک زن تاریخی در دیواره کناری آن و یک پاراگراف از یک کتاب بر روی شیشه حک است: به کالسکه نشتسته راندیم، چون راه سربالا بود کالسکه ای که خیلی آرام می رفت کوه های بلند،دره های خوب، چشمه ها،رودخانه ها ها،راه بسیار بود. هوا هم از باریدن باران مثل بهشت. این مفاهیم، می خواهد به ما بگوید که در این کتاب فروشی، سفرنامه ها و کتاب های دوره قاجار عرضه می گردد.

زندگی کردن در دوره ای که اینترنت و فضای مجازی روز به روز در آن گسترده تر می گردد، معنای خیلی از مفاهیم و کاربرد آن ها را تغییر داده است. فروشگاه های مجازی، ویترین های مجازی را ایجاد نموده اند و در بازار کتاب هم منشأ تغییر شده اند. اما به نظر می آید همان طور که کتاب الکترونیک و صوتی نتوانست بازار کتاب های کاغذی را از سکه بیندازد، ویترین های مجازی هم نمی توانند کارکرد ویترین را در راسته کتاب، تغییر دهند. این را می توان در یک گشت و گذار کوتاه از خیابان انقلاب، متوجه شد. ویترین های کتاب، هنوز زنده اند؛ هرچند با چهره های متفاوت و امروزی تر.منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران